Eðlisfræði í 2. N (E)

EÐL 1E6

Eðlisfræði í 2. bekk, náttúrufræðibraut, eðlisfræðikjörsviði

(Samsvarar NÁT 123 (eðlisfræðihlutanum), EÐL 103, EÐL 203 (um helmingi), EÐL 303 (minna en helmingi) í Aðalnámskrá; að auki er ýmislegt sem ekki er í áfangalýsingum Aðalnámskrár)

   Námslýsing

Fengist er við eftirfarandi þætti greinarinnar: Aflfræði, varmafræði, rafmagnsfræði, bylgjufræði og ljósfræði. Nemendur gera tilraunir í verklegri eðlisfræði og skila skýrslum um þær.

   Markmið

Námsmarkmiðin beinast að eftirfarandi efnisatriðum:

Aflfræði: Markverðir stafir. SI-kerfið. Forskeyttar einingar. Hreyfing eftir beinni línu með jöfnum hraða og jafnri hröðun. Meðalhraði og punkthraði. Lóðrétt kasthreyfing. Samlagning hraðavektora. Samlagning og sundurliðun krafta. Tregðulögmálið. Kraftlögmálið. Gagnkraftalögmálið. Massi og þyngd. Færslujafnvægi. Núningskraftar. Hreyfing á skáfleti. Fjaðurkraftur. Vinna. Afl. Nýtni véla. Skriðorka. Vinnulögmálið. Stöðuorka í einsleitu þyngdarsviði. Geymnir og ógeymnir kraftar. Spennuorka. Varðveisla vélrænnar orku. Innri orka og núningskraftar. Varðveisla orku. Kraftvægi. Vogarlögmálið. Snúningsjafnvægi. Þrýstingur. Þrýstingur í kyrrum inniluktum vökva. Vökvalyfta. Þyngdarþrýstingur og heildarþrýstingur í vökva. Tilraun Torricellis og loftþrýstingur. Opin og lokuð kvikasilfurloftvog. Lögmál Arkimedesar.

Varmafræði: Celsíuskvarði og Kelvinkvarði. Kelvinhiti. Meðalskriðorka sameinda í gasi. Gasþrýstingur. Ástandsjafna gass. Lögmál Daltons. Jafngildi orku og varma. Varmi og innri orka. Fyrsta lögmál varmafræðinnar. Varmarýmd. Eðlisvarmi. Bræðsluvarmi. Gufunarvarmi. Varmaskipti í varmamæli.

Rafmagnsfræði: Rafhleðsla í atómi. Rafhleðsla við núning. Rafstraumur. Grunnhleðsla og fasti Faradays. Leiðari og einangrari. Rafkraftalögmál Coulombs. Rafsviðsslínur og rafsviðsstyrkur. Rafsvið punkthleðslu og tvískauts. Einsleitt rafsvið. Rafspenna og spennumunur. Jafnspennufletir. Olíudropatilraun Millikans. Stefna straums og flæði rafeinda. Jafnspenna og riðspenna. Hreyfing leiðnirafeinda í straumleiðara. Viðnám og lögmál Ohms. Rafafl. Eðlisviðnám. Leiðni og eðlisleiðni. Hitastigulll eðlisviðnáms. Mæling viðnáms, straums og spennu með fjölmæli. Straumar á straumamótum. Raðtengdar mótstöður. Hliðtengdar mótstöður. Volt-amper aðferðin. Íspenna, pólspenna og innra viðnám rafhlöðu. Orkuferli í rafrás. Raðtengdar og hliðtengdar rafhlöður. Jarðtenging.

Bylgjufræði: Bylgjuberi, efnisbylgja og ljósvaki. Þverbylgjur og langsbylgjur. Sveiflutími, tíðni, bylgjulengd, bylgjuhraði og sveifluvídd farbylgju. Fasi sínusbylgju. Samliðun bylgna. Styrkjandi og eyðandi samliðun. Endurvarp frá föstum og lausum enda. Endurvarp og framhald á skilum mismunandi bylgjuhraða. Staðbylgja. Sveiflur og tónar strengs. Sveiflur og tónar loftsúlu í pípu. Hæð, styrkur og blær tóna. Hljóðstyrkur. Skynstyrkur. Heyrnarsvið. Bylgjustafn. Planbylgja og kúlubylgja. Bognun bylgju í rauf. Regla Huygens. Endurvarpslögmálið. Brotlögmálið. Samliðun tveggja samfasa hringbylgna. Hugmyndir Newtons og Huygens um eðli ljóssins. Tilraun Youngs. Ljósgreiða (raufagler). Rafsegulrófið.

Ljósfræði: Samleitnir, sundurleitnir og samsíða ljósgeislar. Endurvarp ljósgeisla. Mynd í sléttum spegli. Brot ljósgeisla. Brotstuðull og brothlutfall. Lögmál Snells. Alspeglun. Hagnýting alspeglunar í prismasjónauka og ljósleiðara. Tvístrun ljóss í prisma. Olíubrák og regnbogi.

   Námsmat

Annareinkunnir byggjast á prófum í annalok og vinnueinkunnum fyrir tilraunir, skýrslur, önnur skilaverkefni, ástundun og mætingu á hvorri önn.