Eðlisfræði í 2.N(L og U)

EÐL 1N5 og EÐL 1U5

Eðlisfræði í 2. bekk, náttúrufræðibraut, líffræði- og umhverfiskjörsviði

(Samsvarar NÁT 123 (eðlisfræðihlutanum), EÐL 103, EÐL 203 (minna en helmingi), EÐL 303 (minna en helmingi) í Aðalnámskrá, að auki er ýmislegt sem ekki er í áfangalýsingum Aðalnámskrár)

   Námslýsing

Fengist er við eftirfarandi þætti greinarinnar: Aflfræði, rafmagnsfræði, bylgjufræði og ljósfræði. Nemendur gera tilraunir í verklegri eðlisfræði og skila skýrslum um þær.

   Markmið

Námsmarkmiðin beinast að eftirfarandi efnisatriðum:

Aflfræði: Markverðir stafir. SI-kerfið. Forskeyttar einingar. Hreyfing eftir beinni línu með jöfnum hraða og jafnri hröðun. Meðalhraði og punkthraði. Lóðrétt kasthreyfing. Samlagning hraðavektora. Samlagning og sundurliðun krafta. Tregðulögmálið. Kraftlögmálið. Gagnkraftalögmálið. Massi og þyngd. Færslujafnvægi. Núningskraftar. Hreyfing á skáfleti. Fjaðurkraftur. Vinna. Afl. Nýtni véla. Skriðorka. Vinnulögmálið. Stöðuorka í einsleitu þyngdarsviði. Geymnir og ógeymnir kraftar. Spennuorka. Varðveisla vélrænnar orku. Innri orka og núningskraftar. Varðveisla orku. Þrýstingur. Þrýstingur í kyrrum inniluktum vökva. Vökvalyfta. Þyngdarþrýstingur og heildarþrýstingur í vökva. Tilraun Torricellis og loftþrýstingur Opin og lokuð kvikasilfurloftvog. Lögmál Arkimedesar.

Rafmagnsfræði: Rafhleðsla í atómi. Rafhleðsla við núning. Rafstraumur. Grunnhleðsla. Leiðari og einangrari. Rafkraftalögmál Coulombs. Rafsviðsslínur og rafsviðsstyrkur. Rafsvið punkthleðslu og tvískauts. Einsleitt rafsvið. Rafspenna og spennumunur. Jafnspennufletir. Olíudropatilraun Millikans. Stefna straums og flæði rafeinda. Jafnspenna og riðspenna. Hreyfing leiðnirafeinda í straumleiðara. Viðnám og lögmál Ohms. Rafafl. Eðlisviðnám. Leiðni og eðlisleiðni. Hitastigull eðlisviðnáms. Mæling viðnáms, straums og spennu með fjölmæli. Straumar á straumamótum. Raðtengdar mótstöður. Hliðtengdar mótstöður. Íspenna, pólspenna og innra viðnám rafhlöðu. Orkuferli í rafrás. Raðtengdar og hliðtengdar rafhlöður. Jarðtenging.

Bylgjufræði: Bylgjuberi, efnisbylgja og ljósvaki. Þverbylgjur og langsbylgjur Sveiflutími, tíðni, bylgjulengd, bylgjuhraði og sveifluvídd farbylgju. Samliðun bylgna. Styrkjandi og eyðandi samliðun. Endurvarp frá föstum og lausum enda. Endurvarp og framhald á skilum mismunandi bylgjuhraða. Staðbylgja. Sveiflur og tónar strengs. Sveiflur og tónar loftsúlu í pípu. Hæð, styrkur og blær tóna. Hljóðstyrkur. Skynstyrkur. Heyrnarsvið. Bylgjustafn. Bein bylgja og hringbylgja. Bognun bylgju í rauf. Regla Huygens. Endurvarpslögmálið. Brotlögmálið. Samliðun tveggja samfasa hringbylgna. Hugmyndir Newtons og Huygens um eðli ljóssins. Tilraun Youngs. Ljósgreiða (raufagler). Rafsegulrófið.

Ljósfræði: Samleitnir, sundurleitnir og samsíða ljósgeisllar. Endurvarp ljósgeisla. Mynd í sléttum spegli. Brot ljósgeisla. Brotstuðull og brothlutfall. Lögmál Snells. Alspeglun. Hagnýting alspeglunar í prismasjónauka og ljósleiðara. Tvístrun ljóss í prisma.

   Námsmat

Eðlisfræði er framhaldsgrein hjá þeim sem velja líffræðikjörsvið en lokagrein hjá þeim sem velja umhverfiskjörsvið.

Líffræðikjörsvið (EÐL 1N5): Annareinkunnir byggjast á prófum í annalok og vinnueinkunnum fyrir tilraunir, skýrslur, önnur skilaverkefni, ástundun og mætingu á hvorri önn.